وظایف مهندسی بهره برداری

مهندسی بهره برداری با در نظر گرفتن دیدگاه فنی که دارد و نوع کاری که با آن مرتبط است لااقل می بایست مختصری از وظایف بعضی بخش های مربوطه دیگر یک کمپانی نفتی را بداند ، و در این صورت است که با نظر صائب تری مسائل مربوط به قسمت خود را حل نموده و بازدهی کارش چندین برابر خواهد بود .
به طور مثال یک مهندس بهره برداری خوب باید اطلاعاتی راجع به مخزن نفتی و بعضی محاسبات مربوط به آنها را بداند و یا اینکه قابلیت طراحی لوله ها وظروف مختلف را تا آن حدی که در تصمیم گیری هایش لازم دارد ، داشته باشد . و به طور قطع از نحوه عملیات بهره برداری و طرز کار وسایل مورد احتیاج بدین منظور اعم از ابزار دقیق ، پمپها ، توربینها ، شیرهای مختلف و غیره ، بایستی سررشته کافی داشته باشد . در رابطه با وظایف مهندسی بهره برداری مسئله بسیار مهمی که بد نیست بدان اشاره شود اینست که اقدام به هر کار بایستی پس از جمع آوری تمامی اطلاعات لازم و تجزیه و تحلیل آنها در حداقل وقت و کمترین خرج با حداکثر بازدهی صورت پذیرد . فاکتور قابل اهمیت در عمل کرد یک مهندس بهره برداری در نظر گرفتن ایمنی کار است که مسلماً و مستقیماً به نوع کار بستگی دارد . بدیهی است قسمتی از وظایف مهندسی بهره برداری جنبه نظارت بر عملکرد بعضی از گروههای دیگر دارد .  
وظایف مهندسی بهره برداری را شاید بتوان از نظر نوع کار به چند بخش تقسیم نمود که طبیعتاً اکثر آنها در رابطه با یکدیگر هدف نهائی را برآورده می نمایند . تقسیم بندی کارهای مهندسی بهره برداری به قرار زیر است :

1-	عملیات مربوط به چاه که شامل وظایف ذیل می شود .            (Well    Perfor.)               Jobs    on    well
الف-	لایه آزمائی چاه با ساق مته                                                                                    (Drill    stem   test)
ب-	به جریان انداختن چاه .  این عمل به طریق مختلف صورت می گیرد .                                    (Bring    in)
ج-	تمیزکردن چاه ، که این بدانمعنی است که مواد زائد تولیدی همراه گاز و نفت خروجی از چاه به حداقل ممکن و لازم رسانده شود .                                                                                        (Cleaning     up)
د-	مشبک کردن لایه تولیدی چاه (Perforation)  که خود برنامه ریزی خاصی دارد .
هـ -	اندازه گیری فشار داخلی و سرچاه چه زمانی که چاه در جریان است و چه وقتی که بسته می باشد .                                                                  Bottom    hole ”   surface    pressure    survey
و-	جمع آوری نمودارهای مختلف از وضع داخلی چاه به منظور بررسی موقعیت لایه تولیدی آن .  در این حالت نمودارهای متفاوت با ابزار مختلف تهیه می گردند .     Logging
ز-	مسدودکردن‌لایه‌تولیدی‌به‌طورموقت‌ویادائم‌به‌منظورانجام‌برنامه‌های‌طرح‌ریزی‌شده‌به‌خصوص‌ plug   setting
ح -	اندازه‌گیری‌عمق‌نهائی‌چاه‌درهر مرحله تولیدی و از بین بردن موانع به وجود آمده در مسیر لوله تولیدی چاه   Check   and   remove   obstruction
ط-	اسیدزدن به سنگ مخزن ، به منظورهای مختلف و همچنین ایجاد شکاف و ترکهای مصنوعی در لایه تولیدی برای بالا بردن قدرت تولید چاه .                                                    Acidization   &   fracturing
ی-	بررسی قابلیت نفوذپذیری لایه تولیدی چاه .                                                              Injectivity   test
ک -	کشتن چاه که در حقیقت به صفررساندن (منظور صفر مطلق نیست)  فشار سرچاه می باشد این عمل         به‌علل‌مختلف وبه منظور انجام هدف های متفاوت صورت می پذیرد .                                 Well    Killing
ل -	نمونه برداری از سیال تولید شده از چاه که ممکن است از سرچاه و یا از داخل چاه جمع آوری شود بدین ترتیب به کمک این نمونه ها در آزمایشگاه بسیاری از مجهولات راجع به سیال مزبور روشن خواهد شد .                                                                                                                      Bottom   hole   and   surface   sampling
م -	بررسی وضع لوله های داخلی چاه از نظر فرسودگی و اندازه گیری قطر داخلی آن در موارد لازم ، که توسط وسایل مخصوصی انجام می گیرد .                                                                              Caliper   survey
ن -	آزمایش کامل چاه همراه با نمودار برداری و به کمک تفکیک کننده سیار سرچاهی .   Well   Testing
ص -	مواظبت از لوله های داخلی چاه و همچنین وسایل سرچاه از لحاظ خورندگی و فرسودگی سریع با استفاده از مواد بازدارنده مخصوص جهت اهداف مذکور .                                                                        Inhibition
ع -	به طور کلی شناخت وسایل و طرز عملکرد تمامی ابزار موجود سرچاه و به خصوص شیرهای ایمنی سرچاه و داخل چاه                                                                                 X – mas  tree  (Well  head   facilities)
ف -	مشخص کردن سطح تماس گازونفت و آب در داخل چاه و مخزن نفتی
2-	وظایف مربوط به انجام کارهای محوله در واحد بهره برداری و در مسیر جریان نفت و یا گاز از چاه به قرار زیر است :                                                                                                           Production     facilities
الف-	شناخت کامل دستگاهها و وسایل و ابزار دقیق موجود در یک واحد بهره برداری و همچنین نحوه عملکرد هر یک به طور نسبی اعم از پمپها ، توربینها ، کمپرسورها ، تفکیک کننده ها ، ابزار دقیق ، شیرها و غیره
ب -	اندازه گیری ظرفیت تفکیک کننده ها                                                                  Separator   capacity
ج -	محاسبه ظرفیت و همچنین اندازه گیری نسبت گاز به نفت تولیدی چاه           Capacity   &    GOR   test
د -	بررسی‌وسایل‌موجوددرمسیرتولیدچاه‌وبرطرف‌کردن‌ موانع به منظور بازدهی بهتر چاه . De – bottlenecking
هـ-	آزمایش از پمپها و کمپرسورها به منظور دریافت قدرت و ظرفیت آنها . Pump   and   Prim   Mover    Performance
و -	شناخت کارخانه های نمک زدائی و نحوه استفاده از آنها                                              Desalting   Plants
3-	وظایف‌فنی‌که‌مربوط‌به‌طراحی‌وسایل‌وانجام‌محاسبات‌لازم‌روی‌اطلاعات‌جمع‌آوری‌شده‌ازچاه‌ازواحدبهره‌برداری‌است .
الف-	محاسبات مربوط به مقدار نفت ویاگاز و میزان جریان آنها در لوله ها و ظروف متفاوت .  Oil  &  Gas  Measurments
ب -	طراحی ومحاسبه اندازه کاهنده جریان سیالات .                                          Orifice  Siza    Calculations
ج -	طرح ریزی و محاسبات مربوط به اسیدزدن و یا ایجاد شکاف مصنوعی در سنگ مخزن .   Acid   Stimulation  and  fracture   job   desing
د -	فن محاسبه و بررسی افزایش و یا افت فشار مخزن در اثر بستن و یا تولید از چاه به منظور مطالعه وضع آن  و طرح اقدام لازم .  Pressure   Build  up   and   Draw   Down   Analysis
هـ -	محاسبات مربوط به جریان و روان بودن سیالات مختلف در حالتهای یک فازودوفاز  One   and  Two  Phase    Flow    Calculations
و -	طراحی و طرز استفاده ار لوله ها اعم از اینکه هر نوع سیالی در آنها روان باشد .  Process   and   Mechanical   Design   of   Pipes
ز -	طراحی واحد بهره برداری و چند راهه ها و مجموعه انشعابات در مصارف مربوطه . Design    of    Production   Units   and   Manifolds .
ح -	انتخاب صحیح طرز جریان سیالات Selection   of   Proper   Oil   and  Gas  (One   &   Two   Phase)   Flow   Profile .
ط -	طرح و انتخاب مناسب انواع شیرهاSelection   &    Design   of   all   Valves
ی -	مطالعات مربوط به پمپها .  محل احتیاج آنها و محاسبه ظرفیت آنها . Pump   Requirement   study   and   Configurations .
ک -	مطالعه در رفع نواقص و بررسی بازدهی وسایل لازم برای بهره بردای  De –  Bottle  Necking   of   Production   Facilities
ل -	محاسبات مربوط به انواع طرق بهره برداری از چاهها نظیر گازرانی و یا راه اندازی به وسیله گازوغیره . Calculations   of   Gas   Lift ,  Gas   Kick –  off  etc .
م -	برنامه ریزی و انتخاب مواد زنگ زدائی کننده .   Programming   and   Selection   of   Corrosion   Inhibitors
ن -	برنامه ریزی و محاسبات مربوط به آزمایش اولیه چاههای اکتشافی با کمک تفکیک کننده سیار سرچاهی   Initial   well  testing   on   exploration   gas  and   oil  wells   with   the   use   of   portable   separator
ص-	بررسی ها و محاسبات روی نمودارهای مختلف تهیه شده از چاهها . Logging   (production  ,  T.D.T,Y – ray , etc .)
ع -	مطالعه بر روی پیشرفت مخروطی سیالات مخزن نفتی و انتخاب بهترین دبی تولیدی برای چاه . Coning   theory  and  safe   production   rate  calculations
ف -	پیش بینی دبی تولیدی چاهها در سالهای آینده .Long   range   potential  forcast
ص -	رسم فنی     Technical     drawing
4-	کاربرد ماشین های محاسبه الکترونیکی                                                       Computer     applications
الف -	جریانهای یک فاز و دو فاز در حرکتهای عمودی و افقی One  and   two   phase   calculations  ,  vertical    and    horizental
ب-	کاربرد مدلهای مربوط به وسایل بهره برداری Production   facilities   model
ج -	مدلهای مربوط به فشار کاهی                                                                              Flash     calculations
د -	محاسبات مربوط به دستگاههای اندازه گیری و کاهنده های دبی گاز و نفت Choke   and   meter   calculations   for   gas   and   crude .
هـ-	تئوریهای مقدماتی روی مدلهای مختلف مخازن زیرزمینی Fundamentals   of   reservoir   simulation   models .
5-	گزارش نویسی فنی    Technical   reports
	به طور کلی یک مهندس بهره برداری پس از اتمام و به نتیجه رساندن یک برنامه می بایست اعمال انجام شده و نتایج حاصله را بنحوی که مورد استفاده سایر بخش های مربوطه باشد ، گزارش کند .   بدیهی است این گزارش در مرحله نخست مشخص کننده هدف و علت انجام آن پروژه خواهد بود . سپس حاوی کلیه اطلاعات موجود وجمع آوری شده می بایست . محاسبات انجام شده تا حد لازم در آن گنجانیده شده است .   و در آخر حاصل نتایج و احیاناً پیشنهادات و دستور کار نیز ذکر گردیده است .  علاوه بر گزارش مربوط به  هر کار ، شمه ای از وظایف گزارش نویسی مهندسی بهره برداری به قرار زیر است :
الف-	گزارش مربوط به احتیاج وسایل مورد لزوم در بهره برداری که هر سه ماه یکبار تهیه می گردد . Quarterly  advice  for  flowline   and   material  requirements
ب -	درخواست کشیدن لوله ها و تعبیه وسایل مربوطه Request   for   construction   of   flow   lines .
ج -	تهیه فرم مخصوص درخواست وسایل مورد احتیاج برای یک پروژه بخصوص . R , statement  of   requirements .
د -	درخواست تعمیر چاهها                                                                                               Workover   request
هـ-	تهیه گزارش ماهیانه                                                                                                     Monthly      report منبع: .iranpetrotech.com