نویسنده :
محمد نادری ، کارشناس پایپینگ
مختصر آشنایی با پمپ ها در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
- علاوه بر لوله ، متعلقات و شیر آلات ، پمپ ها در تاسیسات جزء مهمترین اجناس هستند
- اصولا در تاسیسات پالایشگاهی زمان کارکرد تاسیسات را بر اساس زمان کارکرد ( Running hour ) پمپ ها محاسبه می نمایند .
- پمپ ها را میتوان با توجه به سیستم نیروی محرکه آنها تقسیم بندی کرد : موتور ( دیزل ، برقی ، توربین بخار ، آب و هوا )
و از نظر شکل و کارکرد پمپ : ( گریز از مرکز ، رفت و برگشتی ، چرخشی )
-
معمولا حدود 90 % از پمپ ها در تاسیسات به صورت گریز از مرکز (
centrifugal ) هستند ، که از نظر اقتصادی و کاربردی و تعمیرات مقرون به
صرفه می باشند
در این نوع پمپ ها جریان به صورت یکنواخت بوده ، در
صورتیکه در پمپ های پیستونی ( Reciprocating ) جریان به صورت متناوب است و
در خط حرکت سینوسی Pulsation به وجود می آورند ، ولی می توانند فشارهای
خیلی بالا را تولید نمایند . پمپ های چرخشی ( Rotary ) که جهت انتقال مواد
سنگین ( گریس ، آسفالت ، روغن سنگین ) و گاهی نفت خام استفاده می شوند ، سه
نوع هستند ( gear , cam , screw ) . یکی از معایب پمپهای گریز از مرکز این
است که بایستی لوله suction پمپ شناور باشد و مرکز پمپ نسبت به مخزن تغذیه
پایین تر باشد ، یعنی NPSH ( Net Positive Suction Head ) داشته باشد تا
اینکه هوا در داخل محفظه پمپ جمع نشود .
- پمپ های گریز از مرکز
ممکن است در مسیر افقی یا عمودی قرار بگیرند . در صورتیکه قدرت موتور این
پمپ ها از 25 اسب بخار بیشتر باشد بایستی آنها را روی فونداسیون بتنی با
پیچ و مهره ثابت کرد .
- اصولا لوله ورودی به پمپ بایستی یک یا
دو سایز بزرگتر از نازل ورودی پمپ باشد . همچنین روی لوله ورودی به پمپ
لازم است بعد از شیر به پمپ یک صافی ( strainer ) قرار داده شود و برای
قرار دادن تبدیل بایستی اولا این تبدیل هر چه نزدیکتر به فلنج پمپ و به
صورت Top flat طراحی و نصب شود ( برای جلوگیری از پدیده کاویتاسیون ) . روی
خروجی پمپ بایستی یک عدد شیر یکطرفه ( Check valve ) که متصل به فلنج
خروجی پمپ است ( قبل از شیر خروجی ) طراحی شود تا پس از توقف پمپ باعث
برگشت جریان به داخل پمپ ( Casing ) نشود . تبدیل در خروجی پمپ باید حتما
بلا فاصله بعد از فلنج پمپ قرار گیرد . همچنین برای نشان دادن فشار خروجی
پمپ ، محل نصب PI ( pressure indicator ) در حدفاصل پمپ و شیر یکطرفه باشد
.
برخی از نکات طراحی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
-
برای تجهیزاتی که لازم است جهت کارهای تعمیراتی و یا تعویض از محل جدا
شوند مانند ( پمپ ها ، توربین ، تلمبه و ... ) ، طراحی لوله کشیهای متصل
به آنها با در نظر گرفتن removable spool و برای تجهیزات کوچک ابزار دقیق
با مهره و ماسوره خواهد بود
- در طراحی لوله ورودی به پمپ ها
با توجه به اینکه اندازه آن معمولا یک اندازه بزرگتر از نازل ورودی به پمپ
میباشد ، تبدیل مورد استفاده برای تغییر اندازه بایستی اولا به فلن متصل به
پمپ جوش شود ، ثانیا برای خطوط افقی از تبدیل Flat top استفاده شود و برای
لوله کشی های ورودی از بالا به پمپ میتوان از تبدیل هم مرکز استفاده کرد .
زیر
لوله کشی های دارای سیال گرم و داغ که باعث ازدیاد طول لوله کشی خواهد شد ،
جهت جلوگیری از تنشهای وارده به پمپ در مسیر لوله کشی بایستی لوپ طراحی
شود
- در زیر لوله کشی ورودی و خروجی به پمپ بایستی پایه (Support) طراحی شود که وزن حاصل از لوله و بقیه متعلقات به پمپ منتقل نشود
- پمپها بایستی به صورت دسته ای در محلی که برای تعمیرات و بهره برداری راحت باشد قرار داده شوند .
- پمپ ها بایستی در جایی قرار گیرند که طول لوله Suction در حداقل فاصله و در حد امکان مستقیم تر باشد .
- پمپ ها بایستی به صورت ردیفی در زیر pipe-rack قرار داده شوند و Drive پمپ ها به سمت مرکز pipe-rack قرار گیرند .
- Vacuum pumps هاکه زیر برجها و یا نزدیک به آنها هستند از قاعده فوق پیروی نمی کنند
- راهروی بین پمپ ها ( در زیر pipe-rack ) بایستی حداقل 4.0 متر باشد
- فضای پیشنهادی بین بدنه پمپ ها از 0.5 تا 1.0 متر ، عرض فونداسیون 2 متر ، مرکز تا مرکز پمپ 1.5 تا 3.0 متر قابل قبول میباشد
- محل پمپ های کوچک تزریق مواد شیمیایی نیز مطابق پیشنهاد بالا می تواند طراحی شوند
- لوله کشی ها نبایستی از بالای پمپ ها به صورتی طراحی شوند که در زمان جابه جایی و جدا سازی Drive پمپ ها ایجاد اشکال نماید
www.PipingTeam.com