مختصر اشنایی با پمپ ها در سیستمهای piping

نویسنده :

محمد نادری ، کارشناس پایپینگ

[e-mail]

مختصر آشنایی با پمپ ها در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی

-  علاوه بر لوله ، متعلقات و شیر آلات ، پمپ ها در تاسیسات جزء مهمترین اجناس هستند

-  اصولا در تاسیسات پالایشگاهی زمان کارکرد تاسیسات را بر اساس زمان کارکرد ( Running hour )  پمپ ها محاسبه می نمایند .

 

-  پمپ ها را میتوان با توجه به سیستم نیروی محرکه آنها تقسیم بندی کرد : موتور ( دیزل ، برقی ، توربین بخار ، آب و هوا )
و از نظر شکل و کارکرد پمپ : ( گریز از مرکز ، رفت و برگشتی ، چرخشی )

-  معمولا حدود 90 % از پمپ ها در تاسیسات به صورت گریز از مرکز ( centrifugal ) هستند ، که از نظر اقتصادی و کاربردی و تعمیرات مقرون به صرفه می باشند  
در این نوع پمپ ها جریان به صورت یکنواخت بوده ، در صورتیکه در پمپ های پیستونی ( Reciprocating ) جریان به صورت متناوب است و در خط حرکت سینوسی Pulsation   به وجود می آورند ، ولی می توانند فشارهای خیلی بالا را تولید نمایند . پمپ های چرخشی ( Rotary ) که جهت انتقال مواد سنگین ( گریس ، آسفالت ، روغن سنگین ) و گاهی نفت خام استفاده می شوند ، سه نوع هستند ( gear , cam , screw ) . یکی از معایب پمپهای گریز از مرکز این است که بایستی لوله suction پمپ شناور باشد و مرکز پمپ نسبت به مخزن تغذیه پایین تر باشد ، یعنی NPSH  ( Net Positive Suction Head ) داشته باشد تا اینکه هوا در داخل محفظه پمپ جمع نشود .

-  پمپ های گریز از مرکز ممکن است در مسیر افقی یا عمودی قرار بگیرند . در صورتیکه قدرت موتور این پمپ ها از 25 اسب بخار بیشتر باشد بایستی آنها را روی فونداسیون بتنی با پیچ و مهره ثابت کرد .

-  اصولا لوله ورودی به پمپ بایستی یک یا دو سایز بزرگتر از نازل ورودی پمپ باشد . همچنین روی لوله ورودی به پمپ لازم است بعد از شیر به پمپ یک صافی ( strainer ) قرار داده شود و برای قرار دادن تبدیل بایستی اولا این تبدیل هر چه نزدیکتر به فلنج پمپ و به صورت Top flat طراحی و نصب شود ( برای جلوگیری از پدیده کاویتاسیون ) . روی خروجی پمپ بایستی یک عدد شیر یکطرفه ( Check valve ) که متصل به فلنج خروجی پمپ است ( قبل از شیر خروجی ) طراحی شود تا پس از توقف پمپ باعث برگشت جریان به داخل پمپ ( Casing ) نشود . تبدیل در خروجی پمپ باید حتما بلا فاصله بعد از فلنج پمپ قرار گیرد . همچنین برای نشان دادن فشار خروجی پمپ ، محل نصب PI  ( pressure indicator ) در حدفاصل پمپ و شیر یکطرفه باشد .

 

برخی از نکات طراحی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی

-  برای تجهیزاتی که لازم است جهت کارهای تعمیراتی و یا تعویض از محل جدا شوند مانند ( پمپ ها ، توربین ، تلمبه و ... )  ، طراحی لوله کشیهای متصل به آنها با در نظر گرفتن removable spool و برای تجهیزات کوچک ابزار دقیق با مهره و ماسوره خواهد بود 

-  در طراحی لوله ورودی به پمپ ها با توجه به اینکه اندازه آن معمولا یک اندازه بزرگتر از نازل ورودی به پمپ میباشد ، تبدیل مورد استفاده برای تغییر اندازه بایستی اولا به فلن متصل به پمپ جوش شود ، ثانیا برای خطوط افقی از تبدیل Flat top استفاده شود و برای لوله کشی های ورودی از بالا به پمپ میتوان از تبدیل هم مرکز استفاده کرد .
زیر لوله کشی های دارای سیال گرم و داغ که باعث ازدیاد طول لوله کشی خواهد شد ، جهت جلوگیری از تنشهای وارده به پمپ در مسیر لوله کشی بایستی لوپ طراحی شود

- در زیر لوله کشی ورودی و خروجی به پمپ بایستی پایه (Support) طراحی شود که وزن حاصل از لوله و بقیه متعلقات به پمپ منتقل نشود

-  پمپها بایستی به صورت دسته ای در محلی که برای تعمیرات و بهره برداری راحت باشد قرار داده شوند .

-  پمپ ها بایستی در جایی قرار گیرند که طول لوله Suction در حداقل فاصله و در حد امکان مستقیم تر باشد .

-  پمپ ها بایستی به صورت ردیفی در زیر pipe-rack قرار داده شوند و Drive پمپ ها به سمت مرکز pipe-rack قرار گیرند .

-  Vacuum pumps هاکه زیر برجها و یا نزدیک به آنها هستند از قاعده فوق پیروی نمی کنند  

-  راهروی بین پمپ ها ( در زیر pipe-rack ) بایستی حداقل 4.0 متر باشد

-  فضای پیشنهادی بین بدنه پمپ ها از 0.5 تا 1.0 متر ، عرض فونداسیون 2 متر ، مرکز تا مرکز پمپ 1.5 تا 3.0 متر قابل قبول میباشد

-  محل پمپ های کوچک تزریق مواد شیمیایی نیز مطابق پیشنهاد بالا می تواند طراحی شوند

-  لوله کشی ها نبایستی از بالای پمپ ها به صورتی طراحی شوند که در زمان جابه جایی و جدا سازی Drive  پمپ ها ایجاد اشکال نماید

www.PipingTeam.com